KÜÇÜK KAYNARCA ANLAŞMASININ BÜYÜKLÜĞÜ ÜZERİNE

 

Altı yıl süren

Osmanlı Rus savaşının sonunda 1774

I.Abdülhamit tarafından imzalanan bir anlaşma

 

Toplam yirmi sekiz maddeden oluşuyor

İki de eki var

Türkçe-Rusça

Ve hakem taraf olarak

İtalyanca imzalanıyor

Bir rivayete göre

üç dilde yayınlanan anlaşmanın

hiç bir dildeki orijinal metin

bu güne kadar ”tam” olarak

yayınlanmamış

 

Küçük kaynarca anlaşması

insanlar için küçük

ama devletler

ve uluslar arası sorunlar açısından

kocaman bir anlaşmadır

 

Çünkü;

Bu anlaşma ile

 

Kırım “özerklik” kazanmıştır

Halifelik “siyasal” amaçla kullanılmaya başlanmıştır

Karadeniz bir “açık deniz” haline gelmiştir

 

Kırım özerkleştirilip sonra

Rusya’nın hakimiyetine girmesiyle

Karadeniz’in kuzeyi Osmanlının

hakimiyetinden çıkmış

Karadeniz açık deniz haline gelmiş,

boğazlar sorununun temeli atılmış,

Akdeniz’in doğusu

Ve Afrika’nın kuzeyi

uluslar arası siyasetin

konusu haline gelmiştir.

 

Bunlar başlı başına mevzu yapılacak

uzun, uzun işlenebilecek konular

 

Halifeliğin siyasi amaçla kullanılması

ve sonuçları

üç yüz yıllık Türkiye tarihinde

tam bir cadı kazanıdır

Özellikle

yirmi birinci yüz yılın başlarında

Türkiye’nin ılımlı İslam adı altında

konuyu yeniden gündeme taşıması

ve bu taşımadan sonra

islim coğrafyasının içinde bulunduğu

kan- Revanlık hali ciddi bir durum

 

 

Bunlara rağmen benim derdim

kırımın özerklik kazanması

 

İki sebepten dolayı

 

1-bu gün

“Osmanlıda özerklik vardı”

diyerek özerkliği hiç değilse

duygusal olarak topluma

kabul ettirmeye çalışılıyor

 

2-özerklik,Yirmi milyon km lik

Osmanlı coğrafyasının

kaybedilme hikayesinde

Bölgelerin önce özerklik ilan etmesi

sonrasında ya bağımsız devlet

yada

bir başka devletin hakimiyetine girme

şeklinde gerçekleşmiş olması gerçeği

 

İki konuya da kısaca dokunmak isterim

Osmanlıda eyalet sistemi

Osmanlı imparatorluğu

Coğrafi genişleme yoluyla refahı yakalama

fethedilen topraklardaki insanları

sulh ve sükun içinde yaşatmayı düşündüğü için,

coğrafi olarak genişledikçe

yönetim olarak

eyalet yönetimini seçmiştir

Eyalet yönetimi merkeze bağlı yerlerde

“tımar sistemi” ile,

merkeze uzak yerlerde ise

toplam “yıllık vergi” almak

suretiyle uygulanan

bir eyalet sistemi uygulamıştır

 

Devletin güçlü olduğu dönemlerde

amaca hizmet eden mekanizma

devlet zayıflayıp,

dünya gidişatı değişince

sorun olmaya başladı

 

Dünya gidişatı

artık bilinen coğrafyaların fethinden

bilinmeyen coğrafyaların keşfine evrilmişti

 

Anadolu’ya sıkışmış cumhuriyetimin de

bir bölgesinin özerkleştirilme çabalarına

anayasal kılıflar aranırken

emri vaki yapılarak

“özerk bölge gayretleri varken

Bazı küçük şeylerin aslında

o kadar da küçük olmadığını bilmek lazım

 

Author: Mehmet ÇEVİK

Bir yanıt yazın